به رنامه ى گه رماو گه رم

به رنامه ى گه رماو گه رم ٢٤-٨-٢٠١٧شاشه ى گه لى كوردستان، له سه ر پرسه گه رمه كانى رؤژ، جموجولى دبلؤماسي ولاتانى دراوسئ...ريفراندؤم و سيناريؤكانى به رده مى...ته نگه تاوبوونى توركيا به رامبه ر پئشڤه چوونه كانى رؤژاواو مه ترسي سه ركه وتنى ريفراندؤم...له م لينكه ى سه ره وه گه ر ئاره زوو بكه ى ده يبينى

ئۆپۆزیسیۆن‌و دژەكانی

                                                           حەسەن هەندرێنی                                                                                                                                  

 لەهەر وڵاتێكدا كە پلۆرالیزم بوونی هەبوو، بەڕادەیەك نیشانەی ئەوەیە  دیموكراسیی بوونی هەیەو كۆم ئەكەوێتە بەردەم بژاردەی دڵخواستی خۆی لەڕێی هەڵبژاردن‌و دەنگهەڵبڕین‌و رێكخستن‌و خۆپیشاندان‌و نواندنی چالاكیی جۆراوجۆر ...هتد. وەك ئامرازێكی دیموكراسیش بۆ داوا‌و خواستەكانی خەڵك ‌و كۆمەڵگا، چەندین پارتی سیاسی وەك مافێكی بنچینەیی لەململانێدا دەبن بۆ سەركەوتن‌و گەیشتنە دەسەڵات، تا بتوانن كارنامەكانیان جێبەجێبكەن. دواجار یەكێكیان یان زیاتریان بەپێی داخوازییەكانی كۆمەڵگا‌و لایەنگرانی هەر پارتێك لەم بوارەدا، كە خۆی لەهەڵبژاردندا دەبینێتەوە،  دەگەن بەدەسەڵات‌و ئەوانی دیكەیش دەكەونە دەرەوەی بازنەكە، یان خۆیان حەزەكەن لەدەرەوەی بازنەی دەسەڵات بمێننەوە‌و وەك پارتی ئۆپۆزیسیۆن لەكاردابن تا دەنگ‌و داخوازییەكانی گەل بەپێداگرتنەوە لەكەنالە جۆربەجۆرەكانی خۆیان بەدەسەڵات بگەیەنن.وەك راستیێكیش یان بارێكی تەندروست، ئەوەندەی كارەكانی ئۆپۆزیسیۆن ئەكەونە چوارچێوەی ریفۆرم‌و ململانێی پۆزەتیڤ، ئەوەندە بەچاوێكی دوژمنكارانە لە هەنگاوەكانی  ئەم دەسەڵاتە  یان ئەوحكومەتە ناڕوانێ‌ كە ئەكەوێتە بەرامبەری،  بۆیە لە بەكارهێنانی چەمكی دژەكاندا، بەسوود وەرگرتن لە ئەزموونەكانی باشووری كوردستان‌و ئەزموونی هەندێ رژێمی هاوشێوە، ئۆپۆزیسیۆنم بەرامبەر بەو حزبانە داناوە كە دەبنە رێگر لەبەردەم كارە پۆزەتیڤەكانی‌و وەك دژ لە ئۆپۆزیسیۆن دەڕوانن یان دەبنە ئاستەنگ لەبەردەمییدا، هەرچەندە ئەوەی زیاتر باوە‌و لەم بارەدا قسەی لەبارەوە دەكرێ، ئەو حزبانەن كە دەچنە دەسەڵاتەوە، بەڵام لێرەدا دەمەوێ جۆرێكی دی لە دژەكان بەدیاربخەم، كە دەبنە مایەی بێزاری بۆ حزبەكانی ئۆپۆزیسیۆن، ئەوانیش ئەو حزبانەن كە زۆرجار  لە پرۆسەكانی هەڵبژاردندا رێژەی پێویستی دەنگیان بەدەستنەهێناوە‌و نەگەیشتوونەتە دەسەڵات، بەڵام لەجیاتی ئەوەی بكەونە بەرەی ئۆپۆزیسیۆن‌و ببنە دەنگی ناڕەزایی، یان دان بەشكستەكانیاندا بنێن‌و گۆڕەپانەكە چۆلبكەن‌و بەشێوازێكی دیكە بێنەوە مەیدانی سیاسی، بەداخەوە زیاتر پەرۆشی راگرتنی هەژموونی دەسەڵاتی حكومەتن بەسەر خەڵكدا. لەزۆربەی حاڵەتەكانیشدا هۆیەكەی ئەوەیە، ئەم حزبانە لەدەرەوەی چوارچێوە یاساییەكان، مافی پاراستن‌و هاوكاریی‌و پەروەردەكردنیان لەلایەن حزبەكانی دەسەڵاتەوە فەراهەم دەكرێ. بەداخەوە هەندێكیان ئەوەندە گوێ لەمست دەبن، وەك كورد دەڵێ: " لەمەلیك مەلیكترن". خۆ كفرە حزبێكی دەسەڵات پێشنیارێك بكات‌و بیخاتە بەردەم رای گشتی، ئەم جۆرە حزبانە لێی وەردەگرنەوە‌و بەرگێكی رازاوەی ئەكەن بەبەردا‌و تەرویجی بۆدەكەن، وەك بڵێی ئەمان كۆمپانیای بەرهەمهێنانی ریكلامن بۆ حزبە دەسەڵاتدارەكان. ئەم شێوازە كاركردنەی حزبەكان لەجیاتی ئەوەی چارەسەری ئاستەنگییەكانی كۆمەڵگا بكەن، دەبنە ئامرازی قوڵكردنەوەی ئاستەنگییەكان، بەجۆرێك لەجۆرەكان كار لەحزبە ئۆپۆزیسیۆنەكانیش دەكەن‌وكارەكانیان دوادەخەن. بەو مانایەی  ئەگەر حزبێكیش بكەوێتە دەرەوەی بازنەی دەسەڵات‌و جەسوورانە بكەوێتە پشتی داخوازییەكانی گەل‌و شەقام بهەژێنێ‌و لەدەسەڵات بێتەدەنگ، ئەوا حزبە دەسەڵاتدارەكان پاساو بەو حزبە سێبەرانە دەدەنەوە كە لەبازنەی خۆیاندا دەیانبینن‌و چەندایەتی دەخەنە سەر پارسەنگی چۆنایەتیی‌و، بەمەش هاوكێشەیەكی لاسەنگ‌و نەزۆك دێتە بەر.كەواتە ئەم حزبانە وەك پارێزەری خۆبەخش بۆ دەسەڵات كاردەكەن، گرنگترین ئەركێكیش كە رایپەڕێنن پاساو هێنانەوەیە بۆ كەموكوڕییەكانی پارتەكانی دەسەڵات. بەو مانایەی تا ئەو پارتانە لەدەسەڵات بمێنن، ئەم جۆرە حزبانەش دەمێنن، چونكە لەلایەك دەبنە هەوێنی وەڵامە حازربەدەستەكان بۆ پرسە گرنگەكانی دیموكراسی‌و پلۆرالیزم‌و لەلایەكی دیكەیش ئەتوانن شەڕە بچووكەكانی ئۆپۆزیسیۆنیان پێبكەن، ئەمەش دواجار كۆمەڵگا لەڕەشبینی دەهێڵێتەوە‌و ئەو پرسیارانە دەكوژێ كە پێویستە بكرێن، هەروەها فەزایەكی جەنجاڵ‌و پڕ لەژاوەژاو دەخوڵقێنن، كە هەر دەبێ چاوێكی كۆمەڵگا لەسەر پیلان‌و تاكتیكەكانی ئەوان بێ. دواجار ئەمانە بۆ تێكدانی ئەو پردانە دەخوڵقێن، كە پێویستە هەبن لەنێوان ئۆپۆزیسیۆن‌و دەسەڵاتێكی دیموكراسی!!.

یەكێتی ئازادانەی (كورد – تورك)

                                 حەسەن هەندرێنی 

عەبدوڵڵا ئۆجەلان لەبەرگرینامەكەییدا ‌واتا (لەكتێبی بەرگریكردن لەگەلێك ( لا431))، دەڵێ: " گونجاوترین مۆدێلی بەلاوەنانی رەوشی قەیران – گێژاوی رۆژهەڵاتی ناوین بەیەكێتی ئازادانەی كورد – تورك تێپەڕدەبێت" .
 دوای وەرگرتنی دەسەڵات لەلایەن پارتی داد‌و گەشەپێدان لابەلا كاری لەسەر ئەم پێشنیارەی ئۆجەلان كرد‌و زەمینەیەكی رەخساند بۆ دیالۆگ...بەڵام دیالۆگێكی كرچ‌و كاڵ ‌و سەرەنجام بێبەرهەم‌و كشانەوەیان لەترسی لەدەستدانی سەروەری‌و نەمانی هەژموونی پارتی داد‌و گەشەپێدان لەپێگەی دەسەڵات، رەنگە سەرەتا ئەمەیان وەك دەستكەوتێك بینیبێ، كە دۆزینەوەی دەرچەیەكە بۆ چاككردنی رەوشی سیاسی (لەناوخۆ‌و دەرەوەدا) ‌و رەوشی ئابووری ( داتەپیوو) ‌و باری چەقبەستووی كۆمەڵایەتی كۆمەڵگای توركیا، بەڵام كە لەڕووی سیاسییەوە لەهەڵبژاردنی پەرلەمانی ساڵی 2015  بینییان كێرڤی دەنگەكانی پارتی پێدابەزین، ئەمەیان بەكارێكی مەترسیدار بینی لەسەرخۆیان، بەتوندی لێی پاشگەزبوونەوە‌و رێگا پێچەوانەكەیان گرتەبەر، ئەویش هەڵكشانی شەڕ‌و رەتكردنەوەی هەموو خواستێكی ئاشتی‌و دیموكراسی بوو.
 ئەم راستینەیەی ئەردۆغان پێیگەیشت سەرچاوەی لەمێژووی قووڵی توركەكانەوە گرتووە، كە بەدرێژایی هەزاران ساڵ توركەكان لەڕێی( فیدراسیۆنی گەلانی تورك) دژ بە گەلانی دیكەی ناوچەكە كەوتنە هەڵمەت بۆبردن‌و قڕكردن‌و فراوانكردنی سنووری جوگرافییان، كە كورد وەك نەتەوەیەكی مەزنی ناوچەكە گەورەترین زیانمەندبووە لەم نێوانەدا، چونكە هەندێكجار وەك نەیار‌و هەندێكجاریش وەك هاوپەیمان بۆ خزمەت بە ئیمپراتۆریەت‌و خەلافەت تەنانەت دەوڵەتی مۆدێرنیش دەركەوتوون. كەواتە كورد گەلێكی سەرگەردان بووە لەدەست توركەكان، بەڵام لەهەمانكاتیشدا وەك مۆتەكە لێیڕوانراوە‌و ئەم ترسە لەگەڵ تاك بەتاكی تورك گەورەبووە تائەمڕۆ، بۆیە ئاسان نیە تورك لەگەڵ كورد بكەوێتە ناو یەك چوارچێوە‌و (یەكێتی) ئازادانە،  هەروەك ئۆجەلان پێشنیاری كردووە، چونكە ئەمە بەهاوتابوون دەزانن‌و ئەم هاوتابوونە ئەگەر لەسەرێك قازانجی لێببینن، ئەوا لەچەندین سەریش زیانیان لێدەدا‌و، تورك وەك گەل‌و دەوڵەت لەبەرچاویان بچووك دەبێتەوە، ئەمەش كوشتنی شكۆی بەتوركبوونە‌و پێچەوانەی ئەو گوتانەیە كە ئەتاتورك بە گەلی توركی رەوا ئەبینێ‌" ئەو كەسە بەختەوەرە لەتوركیا كە توركە" ئەمە گەیشتنە بەو گیانە بەرزەی كە چەندین ساڵە فوی تێدەكرێ، بۆیە ئاسان نیە ئەم تێزەی ئۆجەلان چ لەڕابردوو هەنگاویان بۆهەڵێنا چ لەئێستا‌و ئایندەی نزیكدا بەهۆی ئەردۆغان سەربگرێ.
 ئەوەی پێشدەخرێ سیاسەتی گێژاوە، كە دەوڵەت دەیەوێ لەگرێژەنەكەیدا گەلانی دیكە بەرەو ژێرەوە ببات. هەر گەلێك ئازانەبێ ‌و ئازادنەبێ لەبڕیاری خۆیدا، شكستەباردەبێ. لەسەرینی ئەمەدایە  كورد لەباكوری كوردستان ئامادەیی باشی هەیە لەهەموو ئاستەكاندا  بۆ بەرگرییكردن لەنامووسی نەتەوەیی، بەرگرییكردن تا نەكەوێتە دەرەوەی مێژوو،  بەرگرییكردن بۆ سڕینەوەی تۆمەتی تیرۆر لەسەری. ئەمەش بەپێشخستنی كرداری دیموكراسییبووە، لەئاشتییانە هەڵسوكەوتكردن لەگەڵ یاسا‌و دامەزراوەكاندا. بێهۆنیە  وڵاتانی ئەوروپای رۆژاوا رایان لەسەر كورد‌و دۆزەكەی تەواو گۆڕاوە‌و ئەوان دەخوازن وەك تیرۆر‌و تیرۆریست لەكورد‌و تاكەكانی نەڕوانرێ‌و كورد وەك نەتەوەیەكی ناوچەكە دەبینن‌و ئەوەشیان بۆ روونبۆتەوە كە ئەم گێژاوەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بێ چارەسەركردنی كێشەی كورد مەحاڵە چاكبوونی. هەروەك ئۆجەلان پێشبینی ئەمەی كردووەو لەدەستپێكی ئەم بابەتەدا خستمەڕوو، هەرچەندە هەنگاوەكانی ولاتانی رۆژاوا زۆر سستن، بەڵام ئەم هەنگاوە سستانەی وڵاتانی رۆژاوا توركیای هەراسانكردووە‌و خستوویەتیە لەرز،  بۆیە دەبینین لەكاردانەوەی ئەم هەوڵانە رۆژانە ئەردۆغان چەند هەڵەی قورس دەكات، كە دوورنیە ئاكامی خراپی بۆ پارتی داد‌و گەشەپێدان لێبكەوێتەوە‌و جۆشێكی نوێ بۆ ئاشتی‌و دیموكراسی  بێنێتە پێشەوە.  

كوردی تیرۆریست!

                                                                                                       حەسەن هەندرێنی               

 یەكێك لەوچەمكانەی لەم دواییانە پێشخرا، چەمكی تیرۆریست بوو، بەتایبەت دوای هەرەسهێنانی یەكێتی شۆرەوی لە1989‌و دەركەوتنی رێكخراوە ئیسلامییە رادیكاڵییەكان، لەسەروویانەوە رێكخراوی ئەلقاعیدە (كە ئوسامە بن لادن رابەرایەتییدەكرد ‌و ئێستاش لەژێر رابەرایەتی ئەیمەن زەواهرییدایە). دەركەوتنی ئوسامە بن لادن تا مردنیشی  لەلایەن ناوەندەكانی رۆژاواو ئەمریكا، هەر بەگەورە تیرۆریست ناوی دەبرا. ئەمە ئەگەر سەرێكی بۆ ئەوە بگەڕێتەوە كە ئەو رێكخراوە كاری تێكدەرانە‌و قێزەونی دژ بەكۆمەڵگاكان‌و مرۆڤایەتی ئەنجامدەدا، سەرێكی دیكەی ئەوەیە ئەمانە كەوتنە بەرەی دژ بەئەمریكا‌و رۆژاوا. 

 ئەگەر زیاتر لەسەر ئەم باسە بڕۆم‌و بە قووڵاییەكانی مێژوودا بچمە خوارەوە، رەنگە دووربكەومەوە لەوەی مەبەستمە بیڵێم، ئەی تیرۆریستی كورد بۆ؟ ئایا كورد دەكەوێتە ئەم خانەیە كە تاكەكانی یان میلیتارەكانی وەك تیرۆریست ببینرێن، لەبری ئەوەی وەك شۆڕشگێڕ بناسرێن؟. چونكە مەعلومە كورد خاوەنی دۆزە، دۆزەكەیشی رەوایە‌و بۆ بەدەستهێنانی مافە نەتەوەیی‌و نیشتمانی‌و دیموكراسییەكانی خەبات دەكات. 

 ئەوەی لای من‌و هەزارانی وەك من بۆتە پرسیار‌و لەهەمانكاتدا جێی نیگەرانیش ئەوەیە، تێڕوانینی وڵاتێكی گەورەی وەك ئەمریكایە  بۆ دۆزی رەوای گەلەكەمان لەباكوری كوردستان‌و ناساندنی میلیتارەكانیەتی بەتیرۆریست، لەكاتێكدا هەموو جیهان دەزانێ  ئەوان لەناچاری دەستیان داوەتە چەك‌و چەندینجار یان بەبەردەوامیش لەڕێی تەواوی كەناڵەكانی موخاتەبەكردن پەیامی ئاشتییان بەرزكردۆتەوە.

 لەلایەكی دیكە ئەمریكا باش دەبینێ‌ كەوا خاكی كوردستان سوتماك دەكرێ، لەلایەن رژێمی ئێستا توركیا‌و گەلەكەی قڕدەكرێ... سیستەم بەباری نائاسایی بەڕێوەدەبرێ‌و ئۆپەراسیۆنە نەزۆكەكان درێژەیان هەیە‌و زیندانەكان ئاخنراون لەكەسانی تێكۆشەر، كە تاكە خواستیان ئاشتی‌و دیموكراسیی بووە، بەڵام لەبەرئەوەی ئەمان لەبەرامبەر دەوڵەتێك راساون، كە وەك هاوپەیمانێكی دێرین بۆ ولایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا دەبینرێ‌، بەتایبەت لەماوەی شەڕی سارددا، كە وەك پێگەیەك ‌و داردەستێكی ئیمپراتۆڕە تازەكەی جیهان ( ئەمریكا) گرنگییەكەی بەدیاركەوت.  لەسەرینی ئەمەوەیە ولایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا ئەم پێناسەیەیان بەسەر خەباتی گەلی كورد داداوە لەباكوری وڵات، ئەگینا هەمان رۆح لەجەستەی كەسانی دیكەی پارچەیەكی دیكەی وڵات – رۆژاوا...(هەمان پەروەردە‌و كاریگەری) دەبینین وەك هاوپەیمان لێیان دەڕوانرێ . ئەمە ئەو دوالیزمەیە كە ئەمریكا بەهەمیشەیی كاری لەسەر دەكات، بۆیە ئەوانەی پێیان وایە ئەمریكا فریادڕەسە، لەهەڵەدان. ئەمریكا بەرژەوەندییەكانی تەحەكومی پێدەكەن. لەسیاسەتدا مەحاڵ نیە ‌ودوور نیە ئەو رۆژەش ببینین كە سەربازە ئەمریكییەكان لەگەڵ گەریلاكانی باكور لەیەك سەنگەر ببینین، وەك چۆن لەكۆبانێ ‌و منبج‌و رەققە دەیانبینین. ئەمە ئەو چەمكەیە ئاوس نیە بە كردەوەی تێكدەرانە‌و دژە ئینسانییانە، بەڵكو چەمكێكە رۆژاوا دایدەتاشێ‌و ئەیدورێ  كێی مەبەست بێ ئەیكاتە بەری!!.

ئامانج دەوڵەتە، ژیان چیە؟!

                    حەسەن هەندرێنی                                                    

  دوای ریفراندۆمی ساڵی 2005 كە گەل بەڕێژەی نەوەتو هەشت لەسەدا دەنگی بۆ سەربەخۆیی‌و جیابوونەوەدا، ئەمە بۆ جاری دووەمە ئەم ناونیشانەی سەرەوە دەبێتە دروشم یان راستتر بڵێم بۆتە وتەی بەشێك لەهاوڵاتیانی هەرێمی كوردستان، لەكاتێكدا بەر لەم بەروارە‌و بەدیاریكراویش بەر لە ڕاپەڕین‌و خۆحوكمڕانیی، ژیانی هەموومان هیچ نەبوو یان ئامادەبووین هەمووی تەرخانكەین‌و بیكەینە قوربانی پێكهێنانی ستاتۆیەك بەناوی كوردستان. بەڵام بۆچی دوای ئەو هەموو خواست‌و خەونە دیرۆكییانە، ئەو ئامادەییە بوونی نیە؟ یان هیچ نەبێ بەشێك لەگەڵ دروشمێكی پێچەوانەدان"  پرۆزترین بەها ژیانە، یان گەر ژیان نەبێ دەوڵەتمان بۆچیە؟" ، ئایا هەڵگەڕانەوەیەك هەیە لەئامانجی دەوڵەت؟ یان ئەو پێوەرانە گۆڕاون كە خەڵك ئازادی‌و مافەكانی پێدەپێوا؟ یان لەو ئازادییە پەشیمانن كە بەدەستهاتووە‌و پڕە لەكێماسی؟ ئاخر ئازادی نابێ گەردی پەشیمانی هەڵبگرێ ... نابێ تۆزی بێئومێدی لەسەر بنیشێ، ئایا دەكرێ بڵێین ئەو ئازادییەی بەدەستهاتووە ماكی بێئومێدی گرتووە؟ ئەگەر وایە پاسەوانانی ئازادی بۆ هێشتیان، بێئومێدی جەنگاوەرەكانی بە سنووری وڵاتی ئازاد وەربكا؟ ئەو هۆكارانە چین؟ ئەی كێ بوون ئەوانەی مژدەی ئازادییان راگەیاند؟ ئایا گەل هیچ بەشداریێكی نەبوو لەسەرخستنی ئازادییدا؟ ئەگەر بەشداربووە بۆ دەنگی ناڕەزایی هەڵدەبڕێ؟ یان ناڕەزایی بەرامبەر كێ؟ كێن ئەوانەی ناڕەزایەتیان بەرامبەر دەردەبڕدرێ؟ ئایا رووبەڕووی ئەوانەیە كە مژدەی ئازادییان پێبوو؟ ئەگەر ئەرێیە، ئەمە چ كارەساتێكە... چ وەیشومەیەكە رووی لە وڵات كردووە؟.
 وەڵامی ئەو پرسیارانە‌و دەیان پرسیاری دیكەیش لەتابلۆی ئێستای سیاسی، كۆمەڵایەتی، ئابووری، گوزەرانی هاوڵاتیانی باشووری كوردستاندا رەنگدەداتەوە. هەریەكەمان وێڕای دەیان  پرسیاری دی، وەڵامیشمان بۆیان هەیە (بەئاراستەی جیاواز) بەڵام لەهەموو ئەو پرسیارانە گرنگتر بۆ ئەمڕۆ كە بۆتە وێردی سەر زاری هاوڵاتیان ئەوەیە: ( ئایا ریفراندۆم دەكرێ یان نا؟ ئەگەر كرا دەرەنجامەكانی چی دەبن؟).
 لە دروستكردنی ئەم پرسیارەدا ئەوانەی لەم هەرێمەدا هونەری سیاسەت بەڕێوەدەبەن كەسانی پڕۆفیشناڵن‌و قاڵبووەوەی نێو ئەزموونی سیاسین، چونكە لەوەدا سەركەوتن كە هاوسەنگیێك رابگرن لەنێوان ( ناڕەزایەتی‌و سەركێشانی بۆ تێكدانی بار) لەگەڵ ( دەنگهەڵبڕین بۆ سەربەخۆیی) كە لە ئەزەلەوە ئەمە داخوازیێكی ریشەیی هەر تاكێكی ئەم هەرێمەبووە، كەواتە گەڕانەوە بۆ ئەم یادەوەرییە‌و مژدەی بە پراكتیككردنی ئەو خەونە مەزنە،  هەموو تەمەكان دەڕەوێنێتەوە‌و هەموو دەردان چارەسەر دەكات‌و باری گوزەرانی خراپیش ناهێڵێ، عەسایەكی سیحرییە لەگەڵ یەكەم رۆژی دوای ریفراندۆم زگە برسییەكان تێردەبن، گیرفانەكان پڕدەبنەوە، گەندەڵی دەبێتە چەمكێكی لەبیرچووەوە‌و لەزاكیرەی خەڵكیدا  رەشدەبێتەوە، سەرە جەنجاڵەكان ئازاد‌و سەرفیرازدەبن، ئەو سیاسەتە چەوتانەی نەیانتوانی دوای بیست‌و شەش ساڵ حوكمڕانی ستراتیژێك بۆ ئاسایشی خۆراك دابنێن یان نەیانتوانی لەوەبەرهێنانی نەوت سەركەوتووبن، یان نەیانتوانی لەوەبەرهێنانی سامانی كشتوكاڵی‌و پیشەسازی‌و گەشتوگوزاری داهێنانێك بكەن، یان نەیانتوانی پێداویستییە سەرەتاییەكانی ژیان بۆ مرۆڤی ئەم سەردەمە كە خۆی لە خۆراك، ئاو، كارەبا، خزمەتگوزارییە تەندروستییەكان‌و پاراستنی ژینگە...دەبینێتەوە دابین بكەن، یان پەرەپێبدەن، ئەمانە هەمووی رێكدەخرێنەوە بەدەستی هەمان ئەو كەسانەی كە لەبەرپرسیارێتی راناكەن، چونكە ئەمان  نایانەوێ وڵات لە مەینەتی جێبێڵن، حاڵیان حاڵی میللەت بەخاك دەگیرسێنەوە، كوڕ‌و كچ‌و نەوەكانیان لەم هەوا ئازادە گۆش‌و پەروەردەدەكەن، نەفرەت لەژیانی هەندەران دەكەن، كورەیەكی گەورە لەسەر قەڵای هەولێر دادەگیرسێنن پاسپۆرتەكانیان تێدەهاوێن، لەیەكەم هەنگاودا قەرزێكی زۆر لە سندوقی دراوی نێودەوڵەتی دەكەن،  ئەو بارە لارەی پێڕاست دەكەنەوە‌و دواتریش كۆنتراكتی نوێ بۆ سامانە سروشتییەكان بە دەیان ساڵی دی لەگەڵ وڵاتان دەبەستن. دەسا ئەی گەل لەمە زیاتر چیتان دەوێ، خۆتان بۆ بیست‌و پێنجی نۆ ئامادەكەن ‌و بەبەڵێ دەنگی خۆتان بدەن!!. 

كورد ‌و ناوەندی ستراتیژیی سیاسەتِی ِئەمریكا ( ئیسرائیل )

                         حەسەن  هەندرێنی                         

 لەدوای ساڵی 1948 ئیسرائیل چ وەك حكومەت چ وەكِ گەل و نەتەوە لەفۆڕمی ئایین هاتۆتەدەرێ‌‌و وەك دەوڵەت هەڵسوكەوتی كردووە. لەكاتێكدا بەر لەم بەروارە ئیسرائیل لەكۆمەڵێكی یەهودی ژێردەستە بەولا نە گەلێكی ئەوەندە یەكگرتووبوونە نە پێگەیەكی گرنگیان هەبووە لەڕووی سیاسییەوە، بەپێچەوانەوە مەزڵومترین گەلی سەر گۆی زەوی ئەوان بوونە، بەهۆی ئەو هەموو زوڵمەی مێژوو لێیكردوون‌و بەسەر تەواوی گێتی پەڕاگەندەكراون، گاوێك لەسەر دەستی رۆمەكان‌و گاوێك بێزەنتی‌و ساسانەكان، گاوێك جەرمەنەكان‌و گاوێك عەرەبەكان لەبن عەبای ئیسلامەوە، بەڵام بڕیاری كۆچی مەزن بۆ وڵاتی بەڵێنپێدراو (فەلەستین)‌و ناردنی (بنگۆریۆن) سەركردەیەكی لەپۆڵا‌و مەعریفە‌و عەقلانییەت بۆیان لەلایەن یەزدانەوە!! رەوشەكەی پێچەوانەكردەوە... لەچەند ساڵی یەكەمی كۆچ بەولا، ئیسرائیلییەكان، پێبەپێ لەو خۆحوكمڕانێتییە نزیككەوتنەوە كە ئەمڕۆ بەخۆشی بێ یان بەترشی دونیا مامەڵەی  دەوڵەتیان لەگەڵدادەكات، ئەمە ئەگەر بۆ وڵاتانی رۆژاوا بەتایبەت بەریتانیا ئاساییبێ، كە لەدەستپێكی بڕیاری خۆحوكمڕانێتییاندا، بەریتانیا وەك ماندات خراپترین مامەڵەی لەگەڵداكردوون، بەومانایەی ئەوەی ئەلمانییەكان بۆیان تەواونەكرا، لە گیتۆكان‌و كورەغازەكاندا، بەریتانییەكان دەیانەویست لەفەلەستین، لەگەڵیاندا بیكەن، یان ئەگەر بۆ ئەڵمانییەكان ئاسایی بێ كە گەورەترین جینۆسایید لەڕێی ( هۆلۆكۆستەوە) لەسەر دەستی ئەم دەوڵەتە لەوانكراوە، ئەوا بۆ عارەبەكان زۆر قورسە مامەڵەكردن لەگەڵ ستاتۆیەك بەناوی ئیسرائیل، بەڵام لۆژیكی سیاسی شتێكی دیكەمان پێدەڵێ‌و شكستە گەورەكانی عارەب لەساڵانی چلەكان بەولا و گەیاندنی ئیسرائیل بەحكومەت لەساڵی 1948 لەلایەن نێردەی نەتەوە یەكگرتووەكان، لەوێڕۆژێوە تائەمڕۆ عارەب نازانن چۆن مامەڵەبكەن، گەورەترین تاوان كە هەمیشە دەیخەنە پاڵ جوەكان بە كافر لەقەلەمدانییەتی‌و ناوزەدكردنی ستاتۆكەیانە بە كافرستان، ئەمەیان لەزەهنی تاك بەتاكی ئەو گەل‌و نەتەوانەش چەسپاندووە، كە كاریگەریی ئیسلامیان لەسەرە، گەلی كوردیش كەوتۆتە ناوهەمان ئەو تەڵەیە‌و لەمێژووەوە تائێستا كوردیش وەك عارەب لەجوەكان دەڕوانێ، كە بەڕای من ئەمە هەڵەیەكی گەورەیە‌و پێویستی بە پێداچوونەوەیەك هەیە لەلایەن سیاسەتمەداران‌و رۆشنبیران‌و نەتەوەپەروەران‌و تەنانەت ئەوانەی بەئیسلامی سیاسییشەوە كاریگەرن، چونكە لەڕووی بەرژەوەندیی نەتەوەییەوە ( كە هەموو نەتەوەیەك لەحساباتییاندا ئەولەوییەتی پێدەدەن)  پێچەوانەكەی بۆ كورد گونجاوترە، ئەگەر كەسانێكیش ئەم لێكدانەوەیەم بەهەڵە‌و هەڵگەڕانەوە لێكدەدەنەوە، ئەوا پێویستە بەمێژوودابچنەوە، هیچ نەبێ ئەو پەیوەندییە ژێروانكێیانەی كەسێكی وەك مەلیك عەبدوڵڵای مەلیكی ئەردەن‌و باپیرەی ئەو مەلیك عەبدوڵڵایەی ئێستا، كە خۆیان بەڕەچەڵەك ئەچنەوە سەر هەمان تیرەی پێغەمبەری موسڵمانان ( الهاشمی). هەروەها مەلیكەكانی سعودییە، كە خۆیان بەخزمەتكاری (حەرەمی شەریفەین) دادەنێن‌و تەواوی وڵاتانی دیكەی كەنداو، یان دەوڵەتێكی گرنگی وەك میسر كە لەڕووی مێژوویەوە بەعەڕابی عەڕەبەكان دادەنرێت لەڕووی بیری ناسیۆنالیستی عارەبییەوە، لەپەیوەندیێكی ئاساییدان‌و هەندێكیشیان شانازیی بەو پەیوەندییەوە دەكەن.
لەلایەكی دیكەوە‌و پەیوەند بەجیهانی ئیسلامی، كاردانەوەكانی ئەردۆغانمان لەبیرە لەكۆنگرەی دافۆسی 2009 كە چۆن لەبەرامبەر شەمعون پێرس هەڵسوكەوتیكرد‌و ئەوەی راگەیاند كە "غەمبارم چەپڵە بۆ وتەكانی شەمعون پێرس لێدەدرێن، لەكاتێكدا ئەوان مناڵ دەكوژن..."  ئەمەش كاردانەوەی ئایینە لەسەر ئەردۆغان، بەڵام پرسیار ئەوەیە: ئەردۆغان تاچەند ساڵ توانی بەرخودان بكات‌و بەتەنازولەوە داوای ئاشتەوایی لەگەڵ ئیسرائیل نەكات؟؟.
 وابزانم پێویست ناكات باس لەپەیوەندی ئیسرائیل‌و ولایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاش بكەم، چونكە ئەوەی رستەیەكی مێژووی لەسەر ئیسرائیل خوێندبێتەوە، ئەوا لەوە تێدەگات‌و ئەو پەیوەندییە وەك ئێسقان‌و گۆشت دەبینێ كە  بەناویەكداچووە.
بۆیە پێویستە كورد دابڕانێك لەو مێژووە داببڕێ، كە لەنەهامەتیی بەولا هیچ دەستكەوتێكی نەتەوەیی بۆی نەبووە. بەتایبەت مێژووی بەیەكداچووی لەگەڵ ئەو گەل‌و نەتەوانەی كە توانییویانە بەشێوەیەكی عاقڵانە سوود لەئایین‌و بەهاكەی ببینن‌و ئەوەی بۆكوردیشیان هێشتۆتەوە، تەنها پەیوەستبوون‌و لەپەراوێزمانەوەی چ دەوڵەتی خەلافەتە چ ئیمپرتۆڕییەتە چ دەوڵەتی مۆدێرنە بەناوی ( خەلافەتی ئیسلامی یان ئیمپراتۆڕیەتی عوسمانی‌و سەفەوی یان دەوڵەتی توركیا‌و ئێران‌و عێڕاق‌و سوریا)یە. پێویستە كورد چیدی شەرمنانە مامەڵەنەكات، بەرژەوەندییەكانی خۆی هەڵسەنگێنێ. ئەگەر پێویستیكرد لەگەڵ ئیسرائیل پەیوەندیی بەتین ببەستێ، پێویستە ئەوەبكات‌و راشیبگەیەنێ. چونكە هەروەك ئەردۆغان لەدەرەنجامی سەركێشییەكانی لەگەڵ ئیسرائیل پێیگەیشت ئەوەبوو گوتی: ستراتیژییەتی سیاسی ئەمریكا لەناوچەكە بەناوەندێك تێدەپەڕێ ئەویش ئیسرائیلە" پێویستە ئێمەش وابكەین، ئەو پەیوەندییانە بدۆزینەوە، كە ئەمانبەنەوە سەر بەدەستهێنانی مافە نەتەوەیی‌و نیشتمانی‌و دیموكراسییەكان. لەگەڵ ئەو سەركێشیانەشدا نیم كە ستراتیژی كوردستان بە دەوڵەتێكی وەك توركیا گرێبدرێنەوە، لەكاتێكدا ئەمڕۆی توركیا تاریكترین ئاسۆیەكە كورد تێیبڕوانێ. كەواتە لەجیاتی ئەوەی كورد خۆی خەریكی هەندێك پەیوەندی مرداربكات لەگەڵ ئەم وڵات‌و ئەو وڵات پێویستە راستەوخۆ لەو ستراتیژەوە نزیككەوێتەوە كە جۆگەلەكانی ئەیبەنەوە سەر سەرچاوەی ئەمریكا (ئیمپراتۆریەتی تازەی جیهان ).