فڕۆكەی وەهمی و پلانی بی تورکیا

حەسەن هەندرێنی

 پێم سەیرە لەنێوان ئەو هەموو دەزگایانەی پاراستن‌و زانیاریی‌و ئاسایش‌و موخابەرات‌و ئەمن‌و دژە تیرۆرە، كە خەرجییەكانیان بەملیارەها دینارە، نەزانن ئەم فرۆكەیەی شەوی 21 لەسەر 22ی ئەم مانگە، كە تەكیەی توركمانە شیعەكانی قەزای داقوقی كردە ئامانج، چییە‌و سەر بەكوێیە. با وای دابنێین نازانن‌و ئەم باسە لەژێر لێكۆڵینەوە‌و چاودێرییاندایە، بەڵام خوێندنەوەی من بۆ ئەم پرسە ئەوەیە، ئەم فڕۆكە وەهمییە، فڕۆكەیەكی توركییە‌و لەهەمان تیمی ئەو فڕۆكانەیە، كە چەكدارەكانی داعشی لەسنوری پارێزگای كەركوك دابەزاندووە، بەمەبەستی كۆنترۆڵكردنی شاری كەركوك لەناوەوە یان دروستكردنی گێرەشێوینی تێیدا، ئەمەش بۆ پێكانی چەند ئامانجێكە لەوانە:

یەكەم: توركمانەكانی داقوق‌و ئامرلی شیعە مەزهەبن‌و لەسەردەستی هێزە هاوبەشەكانی عێڕاق‌و پاڵپشتی ئێران ناوچەكانیان لەدەستی تیرۆریستانی داعش پاككرایەوە‌و مەیلیان زیاتر بەلای عێرراقەوە هەیە تا توركیا، بۆیە بەئامانج دەگیرێن، تا توركیا بتوانێ‌ رێگە خۆشبكات بۆ گەمەیەكی دیكە كە لەڕێیەوە بتوانێ هێز رەوانەی ئەم شوێنانە بكات‌و جێگیریان بكات، بەبیانووی پاراستنی توركمانەكان، وەك چۆن لە ناوچەی ئامێدی‌و بامەڕنی‌و باشیك جێگیریكردوون بەبیانووی هەبوونی پەكەكە لەناوچەكەدا. 

دووەم: ئەیەوێ ئەو پەیامە بەئێران بدات كە ئەتوانێ گورزی خۆی لەئێران بدات، لەهەر كوێیەك بێ‌و چاوترسێنی ئەوانەش بكات كە لەناو خاكی عێراق وەك ئەندازیار‌و كارگوزار كاردەكەن، هەروەك بینیمان چەند هاوڵاتییەكیان لە ناو وێستگەی كارەبای دوبز لەنێو قوربانییەكان بوون‌و راستەوڕاست دوای ئەم كارەساتەی بەسەر ئەندامەكانیاندا هات، ئێران داوای كێشانەوەی كارمەندەكانی وێستگەی كارەبای دوبزی كرد.

پێموایە لێرە بەدواوە شەڕی ساردی نێوان توركیا‌و ئێران پێدەنێتە قۆناغێكی تازەوە، بۆیە لەسەر كورد پێویستە هوشیاربێ، مامەڵە‌و هەنگاوەكانی دروستبن، بەتایبەت بۆ شارێكی وەك كەركوك ئەركی گران ئەكەوێتە سەر یەكێتی نیشتمانی كوردستان كە بەرپرسیارێتییەكەی زیاترە لەم شارەدا، چونكە لەم ساتەوەختەدا توركیا خەریكە زیاتر دەستی خۆی تێبخات‌و وەك ئەڵێ پلانی بی جێبەجیچدەكات. لەوەها دۆخێكدا لەسەر یەكێتی پێویستە ململانێ ناوەخۆییەكانی نێوانیان وەلابنێن‌و وەك یەك تیم هەروەك لەڕووداوی كەركوك بینیمان كاربكەن‌و ئامادەگییان زیاتر بكەن لەم شارەدا، كە وەك گوتم هێز‌و سەنگی یەكێتی نیشتمانی تێیدا لەهەموو هێزەكانی دیكە زیاترە‌و هەر زیانێك كە بەم شارە بگات، لەپێشەوە بەر یەكێتییەكان ئەكەوێ، بۆیە ئامادەیی سەركردە باڵاكانی یەكێتی لەم ساتەدا كارێكی پێویست‌و لەجێیخۆدابوو. 

 ئەگەر بەئاگاییەوە لەڕووداوی 21ی مانگ بڕوانیین هەموومان ئەزانیین پێویستی بەو هەموو هێزە نەدەكرد، یان مژدەی ئەوە بەخەڵكی كەركوك بدەن كە هێزی زیاتر رەوانەی ئەم شارە دەكرێت، ئەم پەیامەی جبێگری سكرتێری یەكێتی لە كۆنگرە رۆژنامەوانییەكە گەیاندی سەبارەت بە نەناردنی هێز بۆ شاری كەركوك، كە ئەم شارە هێزێكی زۆری تێدایە سەرەڕای خەڵكی خۆبەخشی كەركوك كە هەمیشە گیان لەسەر دەستن، زۆر سیاسییانە‌و لۆژیكیی بوو‌و پێویستە پێداگرییشی لەسەر بكرێ، چونكە رەنگە كۆی پرۆسەكە بۆئەوەبێ كە بیانووێك بەدەستەوەبدرێ تا هیچ نەبێ توركیا بیانووی دەستكەوێ‌و بەناوی تیرۆر‌و پاراستنی توركمانەكان پێگە لەكەركوكیش دابنێ، وەك تەواوكەری پەیامە شۆفینییەكانی ئەم دواییەی ئەردۆغان بۆ كەركوك‌و موسڵ‌و حەلەب دای، كە بە شاری توركییان ئەزانێ. ئەمە هەمان وەهمی سەدام حوسێنمان بیرەخاتەوە لەسەر كوێت، كە لەسەردەم‌و زەمەنێكی دیكە خۆی دووبارەدەكاتەوە، ئەوەی دیارە چارەنووسی سەدام حوسێنە بەڵام نازانرێ چارەنووسی ئەردۆغان هەمان چارەنووس دەبێ یان بەپێچەوانەوە خەونی سەد ساڵەی دێنێتەدی.